While mixing the canteen porridge with pickle at the Govt hospital waiting room,David's mind was roaming over the question:what exactly am I doing here? When David started to drive back native for a 2-week holiday, this was not the way he had planned to spend it. To start with, David and Manoj are colleagues in the same IT firm and previously batchmates. Manoj's father had to undergo a cardiac surgery on an immediate schedule basis;Manoj couldn't come over from Karnataka to Kerala as his immediate team member reported covid +ve; Manoj had to be in quarantine as he is the primary contact.That was when David came over to Kerala and Manoj could not find any immediate siblings or trustworthy contacts to be the hospital by-stander for approximately a week's time. The 5-year old relationship threatened David from denying the role that otherwise he would have rejected without any second thought. David himself has not been talking to his parents for over 3-4 years;the vacation for him had to be at sister's place, playing over the joystick with kids or watching another season of money heist. 

The procedure whatever David has been doing is the standard one as per Govt hospital rules. 

Day 1:Admit patient to the hospital as per the diet or conditions suggested, pay advance bills for the surgery.Give signature and contact info wherever required;You'll get pass to be in & out of the hospital building. Once admitted, no visitors except the by-stander and if asked about the patient condition, the person at information counter replies:"Will call you over phone if required"

Day2:You get a call at 4am and the person over will ask for the patient's previous hospital records. Expecting this call, the stay is planned at the lodge at a walkable distance from the hospital. Finishing the bath in a hurry and getting the files to the hospital, the person at the counter repeats the same. 

Day3: Present day. David finished lunch & reached back to his only possible favorite location of the waiting room: bench with the open space. Front side of the waiting room is noisy with people talking over the phone or announcements. Previous day, the expert doctors were in discussion over the files given, but they didn't start surgery;it's the 3rd day & they did not even start a surgery which they had told immediately required. Telling responsible replies to the calls coming from Manoj's relatives began to feel as a headache for David. 

David had to tell the well-being status of a man whom he had seen or spoken with 2 days ago,that too in a hurry. 

Neither the lodge nor the hospital building had space for car parking;David had to do it at a far place inside the compound. Next to where he sits was the bike parking lot. With bikes & scooters squeezely fitted, it also had some trees and greenery in between. A cuckoo is searching for twigs or worms, walking and jumping over the parking lot tracks. David was wondering how unimaginable that artificial ecosystem can be a home to the birdie. During daytime, his chores other than replying to office mails or WhatsApp call to sister's kids, included breakfast, lunch, tea and watching over the cuckoo. At around 2,nurse from the ward updated patient is being taken to theater. The reply from Manoj and his mother was that "At Least David is here with father, that's our relief". By 6,the chief doctor called in. David was keen on grasping the gist of doctor's summary:even though he couldn't understand the updates, it needs to be reproduced to Manoj as it is. The heart beat rhythm condition has gone wrong from previous and in-between pause also happening. That makes the situation demanding for a CRT-D instead of a regular pacemaker. So, they will get the right device next day and start the procedure. 

Doctor went for the day, leaving the terrible task of communication to David. 

Day 4:David had started to be more curious about the cuckoo's actions and when being followed, found a small nest at the roots of the single banyan tree. The cuckoo, even with a half broken leg, had been fetching food for the baby by searching around the whole parking lot which seems to be a nut-cracking job. 

At noon,when they took Manoj's father to the theater, he asked David how the daily routines were being managed,and before entering the theater room,he told David "God will bless you for being here at this time". David started to sense the moral responsibility of Manoj's absence. The realities and difficulties undergone by parents in bringing up their offspring need appreciation and recognition even after any age,even before any self esteem is being compromised for the offspring. Any human task can be delivered with or without the emotional bondage of understanding relationships;the choice lies along the one who does it. David managed to find a staff nurse to do the stitch or dress the cuckoo bird without making it panic. 

Day5:In the morning itself,the baby cuckoo gave a welcome scream to the entire area. David spoke over the phone to his parents who had no news from him for a long time. The issues which he had been carrying like hills over heads melt like ice over steam. The surgery came successful and Manoj's father was shifted to ward for a day's observation. 

David began to see the story of each person who is sitting in the waiting room in their eyes. Being not slept for days, waiting for the calls from inside, far away from home, not sure of going back together, it's not easy to be the person who has to be there. 

Day6:By 5 in the evening,the doctor called up for discharge summary. David had to run along the counters to do final settlements and submit the claim related documents that Manoj had asked for.It was a pleasing sight to watch Manoj's father telling adios to people who were fellow inmates till now.David had extended his vacation plans to stay along with his parents once Manoj's father is safely dropped at home. After clearing the lodge bills, he reached the parking lot one last time- the cuckoo and baby had been gone; he heard the voice a flight away. David was helping himself by helping the cuckoo. 

തിരുവനന്തപുരത്തെ ഒരു സ്വകാര്യ IT  സ്ഥാപനത്തിൽ ആണ് ഗിരീഷ് ജോലി ചെയ്യുന്നത്. എല്ലാ ആഴ്ചത്തെയും പോലെ ശനി,ഞായർ ദിവസങ്ങൾ വീട്ടിൽ ചിലവഴിക്കാനുള്ള യാത്രയിലാണയാൾ.

സമയം 7മണിയോടടുക്കുന്നു. ധനുമാസത്തിന്റെ കുളിരിന് കാഠിന്യമേകുവാൻ ഇരുട്ട് പടർന്നു കൊണ്ടിരുന്നു.’ലോ-ഫ്ളോർ’ ബസിനുള്ളിലെ തിരക്ക് കൂടിക്കൊണ്ടിരുന്നു.കാത്തിരുന്ന് കിട്ടിയ സ്ഥാനക്കയറ്റത്തിന്റെ സന്തോഷം പങ്കിടാൻ വീട്ടിലേക്ക് ഫോൺ ചെയ്തെങ്കിലും പ്രതികരണം ഉണ്ടായില്ല; നേരിട്ട് കാണുമ്പോൾ അറിയിക്കാം - അത്ഭുതം നിറഞ്ഞ സന്തോഷത്തോടെ.

3 വർഷങ്ങൾക്കു മുൻപ് 'അപ്പോയിന്റ്മെന്റ് ലെറ്റർ’ മുന്നിൽ വെച്ച് നേരിയ അന്ധാളിപ്പോടെ ഇരുന്ന തനിക്ക് വഴിതെളിച്ചത് അച്ഛന്റെ വാക്കുകളാണ്. 

പുത്തൻതുരുത്തിലെ അലയടങ്ങാത്ത ആ സന്ധ്യയിലേക്ക് ഗിരീഷിന്റെ ഓർമ്മകൾ നീങ്ങി. ഗിരീഷ്:”നമ്മൾ ആഗ്രഹിക്കുന്നതും കണക്ക് കൂട്ടുന്നതും ഒന്നും നമ്മുടേതാവില്ല; പഠിച്ച സിവിൽ എഞ്ചിനീയറിങ്ങിൽ ഒരവസരവും  വിളിച്ചില്ല. കിട്ടിയ ഈ പിടിവള്ളി കൊണ്ട് ഞാനെന്റെ അന്വേഷണം അവസാനിപ്പിച്ചാൽ അതൊരു തോൽവിയല്ലേ?”

ഒരു ചിരിയിൽ ഒരുപാട് ഓർമ്മകൾ                 ഒതുക്കിക്കൊണ്ട് അച്ഛൻ ഗോപി:”ആ കടൽ നീ കാണുന്നില്ലേ, പണ്ട് സ്കൂളിലെ പഠിത്തം കഴിഞ്ഞ് കോളേജിൽ ചേരാൻ അച്ഛനോട് അനുവാദം വാങ്ങാൻ വന്നപ്പോൾ ഞാൻ കണ്ടത്  മഞ്ഞപ്പിത്തം ബാധിച്ചു കിടക്കുന്ന അച്ഛന് മരുന്ന് വാങ്ങാൻ കാശ് തികയാതെ ഈ തീരത്തെ വീടുകളിൽ കയറിയിറങ്ങി കടംചോദിക്കുന്ന അമ്മയെയാണ്. വല തുന്നാനും കടലിൽ പോയി നീട്ടി എറിയാനും അന്നേ ഈ ഗോപിക്കറിയാം; പിന്നെ വേണ്ടത് ധൈര്യം - അത് അന്നുണ്ടായി. പിന്നീട് ഒരിക്കലും അമ്മയ്ക്ക് ആ ഗതി വരുത്തിയിട്ടില്ല. ഒരു വർഷം നീ പഠിച്ച പഠിപ്പിന് ജോലി തേടി നടന്നു. പക്ഷേ ഈ ജോലി അതിന്റെ എല്ലാ പരീക്ഷകളും ജയിച്ചു നീ നേടിയതാണ്; നിനക്ക് വേണ്ടിയാണ് ഇതുവരെ എല്ലാം ചിലവാക്കിയത്.

ഇപ്പോ ഹരീഷ് സ്കൂളിൽ ആയിട്ടെ ഉള്ളൂ;.ഇനി അവന്റെ കാര്യങ്ങൾ നീ വേണം നോക്കാൻ.” ഒരു ദീർഘ നിശ്വാസത്തോടെ ഗോപി തുടർന്നു:

“ഞാൻ കടലിൽ പോകുമ്പോൾ തിരകയറുന്നതും കാറ്റ് വീശുന്നതും മാനത്ത് കാറ് കൊള്ളുന്നതും ഒക്കെ നോക്കും. ഈ ജോലി ആ കടലാണെന്ന് വിചാരിക്ക്; അക്കര വരെ നീന്താമെന്ന് നിനക്ക് ഉറപ്പുണ്ടെങ്കിൽ നീ ധൈര്യമായിട്ട് പൊയ്ക്കോ; ചാകര നിന്റെ വലയിൽ കുടുങ്ങും”

കണ്ടക്ടർ വിളിച്ചുണർത്തിയപ്പോഴാണ് ബസ് സ്റ്റാന്റിൽ എത്തിയെന്ന് ശ്രദ്ധിച്ചത്.

                               *****

അതേ ദിവസം പുത്തൻതുരുത്തിലെ വൈകുന്നേരം. ഏതാനും മണിക്കൂറുകളായി പെയ്യുന്ന മഴ ഇതുവരെ ശമിച്ചില്ല. ആലപ്പാട്ടെ എല്ലാവരെയും പോലെ ഗോപിയും ഭീതിയിലാണ് - കടലും കായലും ഒന്നിച്ച് കരയെ ഏത് നിമിഷവും വിഴുങ്ങാൻ കാത്തുനിൽക്കുന്നു. എങ്കിലും ആവോളം അറിയുന്ന തൊഴിൽ ചെയ്യാതെ വീടിനുള്ളിൽ ഇരിക്കാനും മനസ് അനുവദിച്ചില്ല - അയൽവാസിയായ ഖാദറിനൊപ്പം പതിവ് പോലെ കടലിൽ പോയി തിരിച്ചു വരുന്ന വഴി ആ കാഴ്ച അവർ കണ്ടു. കൊട്ടൂർ അമ്പലത്തോട് ചേർന്ന് കിടക്കുന്ന ഭൂമിയിൽ ഉയരുന്ന വെള്ളം.പണ്ട് കൃഷി ചെയ്തിരുന്ന ആ മണ്ണ് അനുമതി ഇല്ലാതെ ഈ തീരത്ത് ഖനനം തുടങ്ങിയതിൽ പിന്നെ തരിശായി. ചെയ്യാൻ ജോലി ഇല്ലാതെ വന്നപ്പോൾ ഒരുപാട് കുടുംബങ്ങൾ ഈ കര വിട്ട് പോയി. ആ പാടത്ത് വെള്ളം കയറിയാൽ കന്നേറ്റിക്കരയിലെ ബണ്ടും കൊറ്റിക്കുളത്തെ പാലവും മാത്രമെ മണ്ണിന് താങ്ങുണ്ടാവൂ; ഇവ രണ്ടും കരകവിയാൻ മണിക്കൂറുകൾ മതി. അങ്ങനെ സംഭവിച്ചാൽ പുത്തൻതുരുത്ത് മുഴുവനും വെള്ളത്തിനടിയിലാവും. ഹരീഷിന് 6 വയസ്സുള്ളപ്പോൾ ഉണ്ടായ ഒരു കടൽക്ഷോഭത്തിൽ അവർക്ക് അമ്മയെ നഷ്ടമായി.അന്ന് നടന്ന പ്രതിഷേധങ്ങളുടെ ഫലമാണ് ഒന്നര കിലോമീറ്റർ നീളമുള്ള കടൽഭിത്തി. ഇനി ആരുടെയും ജീവൻ കടലെടുക്കില്ലെന്ന വിശ്വാസം ഇവിടുത്തുകാർക്ക് ഉണ്ടായിരുന്നു. എന്നാൽ,

കോരിയെടുത്ത മണൽത്തരികൾക്കൊപ്പം ആ വിശ്വാസവും ഇവിടെ നിന്ന്   അപ്രതീക്ഷിതമായിരിക്കുന്നു.

 ചിന്തകളിൽ നിന്നും ഉണർത്തിയത് തന്നെ അന്വേഷിച്ചെത്തിയ ഹരീഷിന്റെ വള്ളം. നേരം ഇരുട്ടി തുടങ്ങിയിരുന്നു.

ഖാദർ:”എന്താ ഇപ്പൊ ചെയ്യേണ്ടത് ഗോപിയേട്ടാ?”

ഗോപി:”ഞാനും ഹരിയും കൂടി അമ്പലമുറ്റത്തൊരു ബണ്ട് കെട്ടാം.കൊറ്റിക്കുളത്തെ ആൾക്കാരെ പന്മനയ്ക്ക് മാറ്റാൻ നിനക്ക് പറ്റുമോ?കരയിലെത്തി നമ്മുടെ പിള്ളേരെയും കൂട്ടിക്കോ”

                               ****

സ്റ്റാന്റിലെ ഓർഡിനറി ബസ് ലക്ഷ്യം വെച്ച് നടന്ന ഗിരീഷിനെ തടഞ്ഞുകൊണ്ട് ബക്കറ്റ് പിരിവുമായി ഒരുപറ്റം ചെറുപ്പക്കാർ എത്തി. 'സേവ് ആലപ്പാട്’ എന്ന വാചകത്തോടൊപ്പം ഗിരീഷിന് മുന്നിൽ പരിചിത മുഖങ്ങൾ. ഗിരീഷ് ബസ്സിലേക്ക് നോക്കി - പകുതി യാത്രക്കാർ , അടുത്ത ബസ്സിലെ കണ്ടക്ടറുമായി വാഗ്വാദത്തിൽ ഏർപ്പെട്ടിരിക്കുന്ന ഡ്രൈവർ.

ഒരു സംഭാവനക്കായി കാത്ത് നിന്ന അവരോട് ബക്കറ്റിന്റെ നിറം നോക്കാതെ ഗിരീഷ് പറഞ്ഞു: “കുറെ അണികൾക്കും അതിനുമേലെ ഉള്ള നേതാക്കൾക്കും കൊത്തിത്തിന്നാൻ വേണ്ടി ആ തീരത്തെ കാരണമാക്കരുത്.

യഥാർഥ സ്നേഹമാണ് നിങ്ങൾക്ക് നാടിനോട് ഉള്ളതെങ്കിൽ അവശേഷിക്കുന്ന മണ്ണ് നിലനിർത്താൻ ശ്രമിക്കുന്ന പാവങ്ങൾക്ക് വേണ്ടി ആ തീരത്ത് കാവൽ നിൽക്ക് “

തർക്കത്തിന് നിൽക്കാതെ അണികൾ പിൻവാങ്ങി.

പുത്തൻതുരുത്തിലേക്കുള്ള ബസ് അതിന്റെ യാത്ര തുടങ്ങി.  

                               ***

മഴ വീണ്ടും ശക്തി പ്രാപിച്ചു. വഞ്ചിയിൽ കരുതിയിരുന്ന പിക്കാസും മറ്റുമായി ഇരുവരും ബണ്ട് നിർമ്മാണത്തിൽ മുഴുകി. മഴ തുടങ്ങിയപ്പോൾ തന്നെ വൈദ്യുതി വിച്ഛേദിക്കപ്പെട്ടിരുന്നതിനാൽ ഇരുവരും നന്നേ ബുദ്ധിമുട്ടി. സമീപത്തുള്ള വീടുകളിൽ നിന്ന് സഹായം ചോദിക്കാൻ ഹരീഷ് പോയി. എന്നാൽ, കുതിച്ചുയരുന്ന അഷ്ടമുടിക്കായലിന്റെ വേഗം ഗോപിയുടെ താളം തെറ്റിച്ചു;ഒഴുക്കിനൊപ്പം അയാൾ ദൂരെയെത്തി. ശബ്ദം കേട്ട് പിന്നാലേ ചാടിയെങ്കിലും കണ്ണെത്താത്ത ദൂരത്തെ ഇരുട്ടിൽ എന്ത് ചെയ്യണമെന്ന് അറിയാതെ ഹരീഷ് കുഴങ്ങി.

                                 **

അതേ ദിവസം രാവിലെ തലസ്ഥാനത്ത് എഞ്ചിനീയർസ് ഫോറം എന്ന കൂട്ടായ്മയും സ്ഥലം എംഎൽഎ യും ഖനനത്തിനായി കരാർ ഒപ്പിട്ട കമ്പനിയും ഉൾപ്പെട്ട യോഗം. ഈ കൂട്ടായ്മയ്ക്ക് തുടക്കം കുറിച്ചതും ഊട്ടി ഉറപ്പിച്ചതും ഗിരീഷ് ആയിരുന്നു. വിദേശ രാജ്യങ്ങളിലെ സമാനസാഹചര്യങ്ങളുടെ അനുഭവസമ്പത്തുമായി വന്ന ഒരു വിദഗ്ധ എഞ്ചിനീയർ പറഞ്ഞു

“എണ്ണ, ധാതുക്കൾ എന്നിവ പോലെ അല്ല മണൽ ഖനനം ചെയ്യുമ്പോൾ.ആ ഭൂമിയുടെ ഘടന, മണ്ണിന്റെ ഉള്ളടക്കം എന്നിവ തന്നെ എന്നെന്നേക്കുമായി മാറുന്നു. ഒരു ഗ്രാമത്തിൽ ഇന്ന് സംഭവിക്കുന്നത് നാളെ ഈ ജില്ലയ്ക്ക് തന്നെ ഭീഷണിയായി മാറിയേക്കാം”

മുന്നണി നയങ്ങളും നിലപാടുകളും എതിർവാദഗതികളും കൊണ്ട് ആ മുറി പ്രകമ്പനം കൊണ്ടു. പരിസ്ഥിതി സംരക്ഷണ സമിതിയുടെ മുന്നറിയിപ്പുകൾ അവഗണിക്കുവാനുള്ള സർക്കാരിന്റെ ശ്രമങ്ങൾ സോഷ്യൽ മീഡിയകളിലൂടെ പുറത്ത് വന്നിരുന്നു. കീഴടങ്ങലിന്റെ വക്കെത്തിയ പോരാട്ടത്തിൽ നേതാവിന്റെ മറുപടിയ്ക്കായി ഗിരീഷും സംഘവും കാത്ത് നിന്നു.

                              *

 മഴ ശമിച്ചു.ഏതാനും നിമിഷങ്ങൾ നീണ്ട നിശബ്ദതയുടെ ഒടുവിൽ കുറച്ചു അകലത്തായി ഒരു വഞ്ചിയിൽ റാന്തൽ വിളക്കുകൾ തിരിയുയർത്തി.  ഖാദർ അയച്ച ചെറുപ്പക്കാർ ഗോപിയെ ഒഴുക്കിൽ നിന്നും കരകയറ്റി. 

ബണ്ടിന്റെ ബാക്കി ജോലികൾ അവർ ഏറ്റെടുത്തു. അവശനായിരുന്ന ഗോപിയെയും കൊണ്ട് ഹരീഷ് വീട്ടിൽ എത്തി. 

ജംഗ്ഷനിൽ നിന്നും ഗിരീഷ് നടന്ന് വീട്ടിൽ എത്തിയപ്പോഴേക്കും ഗോപി ഊർജസ്വലതയോടെ തന്റെ റേഡിയോ ഓൺ ആക്കി.

“ദീർഘനേരത്തെ ചർച്ചകൾക്ക് ഒടുവിൽ ഖനനം നിർത്തിവെക്കുവാനും തീരദേശം   ജനവാസയോഗ്യമാക്കുവാനും സർക്കാർ തീരുമാനം പുറപ്പെടുവിച്ചു.”

അന്നത്തെ അത്താഴത്തിന് അവർക്ക് പരസ്പരം പങ്കുവെയ്ക്കാൻ ഒരു വലിയ കഥ തന്നെ ഉണ്ടായിരുന്നു - ഒരു നാടിനെ രക്ഷിച്ച കഥ !

തിരികെ എത്താൻ ഒരു തീരം ഉണ്ടെന്ന വിശ്വാസത്തിൽ മറുനാടുകളിൽ പോകുന്ന ഏവർക്കും നാടിന്റെ വേദന അമ്മയുടെ ശാസന പോലെ തീഷ്ണമാണ്..

പ്രതീക്ഷകൾ കൺതുറക്കുന്ന ഒരു ശുഭദിനം നമ്മുടെ തീരുമാനങ്ങളിലൂടെ, പ്രവർത്തികളിലൂടെ, വാക്കുകളിലൂടെ പിറക്കുവാൻ നമുക്ക് പ്രത്യാശിക്കാം...

The most devastating pandemic of the recent century arrested the entire professional industry for a couple of months or  can be corrected as 'till now'. Covid definitely defined the infrastructure essentials: a laptop or computer, uninterrupted power supply and network strength, software tool or license or remote access as you can mention it. This predominantly clarifies the work from home requirements of IT service professionals; the rest of the world has its own issues to tackle. If the stake is taken for a country like India, a smaller state like Kerala may manage where main cities and the rural upliftment are happening in parallel. Remaining metropolitan cities have people struggle to reach over network, power stabilities in their hometown. Recruiting agencies are running over at the new year opening to fill open positions in these cities as people are coming back to Silicon Valley.The golden wrap kept in offer letter- onsite opportunity is now kind of cold bread. The nature of work got the attention of  people at top management on the basis of meeting or working hours which actually is disturbing the manpower efficiency. While companies do surveys on getting people back to Work from Office, the 2 years of Work from home syndrome have serious consequences on people managing their family,work-time balance, travel and related expenses. When you have to attend the meetings on US timings and work update on IST, the day clock will not save employee's mental or physical health. The kind of training being given for a fresher and the responsibility transfer from a relieving person balances the risk pressure for delivery completion on committed deadlines. A 40 minute debate with interviewer confirms the recruiter for a job offer; but the discussion with HR for appraisal in the same company doesn't long for more than 10minutes.

For the manufacturing sector where people work on shifts with heavy equipment handling and the plants having deadlines for a couple of 1000s, the social distancing is a " Do or Die" situation. That is why after 6 months, even the Govt norms on the lockdown pattern gave way for the people finding their own income. Whether it is design, development, testing, production, sales or marketing the possibilities for doing it online creates hurdles on the implementation scenario;we were not ready for the Indian market on this. Uncertainty is being spread over all domains and the concept to be explained should be foresighted within the schedule or it should be able to wrap back anytime.

So this is all about people sitting on chat boxes or meeting applications without any physical contact for months. The kind of hangouts or gatherings missing for the corporates have been balanced in the vaccination drives conducted, through which indirectly the company is reaching to the employee's family members well being. Health insurance, policies and perks have been upgraded in the salary structure like never before as the situation demanded it. 

The boom that happened in the delivery business is a nightmare. While most of us get the groceries at doorstep delivery, it's food for us and work for them. From bigger investors to local supermarkets, the free delivery and mobile application support for customers gained it's huge roadway.

Like someone said, the pandemic was aimed at creating a scarcity for the demand hike towards the largest producer country of the world;and at the end of the day, the rich get richer and the poor get poorer. 

The covid times

of all the boundaries

set for sure

we try to vandalize

from mother nature

Pack and toddle

Indoors to indoors

Hold your breath

In fear of contact

The beat is clear

like the clock is stuck

Roam for the unseen

space that is native

speak of the unsure

time that seems naive

The beat is clear

like the clock is stuck

Love to be with

Miss to be kith and kin

Dare for today may

fear for tomorrow

The beat is clear

like the clock is stuck

Cure is a way seen

Life needs a coin

Age is the weigh bar

Immune is the key on a par

The beat is clear

like the clock is stuck

Loud is rare

Count is aware

Rule off the news

or be fool of the pools

The be

at is clear

like the clock is stuck