At the traffic signal I noticed the Banyan tree,
After about three decades. 
I hadn’t realized that my old friend had grown so big;
It was probably a tenth the size
That rainy afternoon when I stood dumbfounded
In the dingy backroom of ‘the’ candy store.
That day too, I smiled looking at the tree
Before I was ushered inside;
Like how my eyes glinted every day when I sauntered by
For my favourite coffee-flavoured candy,
‘Cause its leaves had a shade of jade
That stirred me happy just looking at them.
I didn’t think it odd that the ‘candy store uncle’
Wanted to show me something special;
“Our little secret, my doll”,
He whispered through his tawny teeth.
But something hard, shrouded
By his blue and brown checkered loincloth
That he swiftly brought out
With a sleight of hand and a look of awe,
Did not seem to me like a magic trick
Or a Halloween treat to be unveiled animatedly.
I remember having a soliloquy,
“Is this the toy I should clap my hands for;
Why does uncle want me to ‘play’ with it?”
‘It’, which looked like an obnoxious single-limbed beast to me,
Like it had a mind of its own,
Breathing and moving, all by itself.
‘It’, whose slippery sloppy rigidness against my skin,
Haunted me for years to come,
Making me wonder which one of us
Was the ‘toy’ in the dark room that stormy day –
When the tree’s leaves unable to be mute witnesses,
Lashed in futile rebellion
Against the railings of the tiny window,
And dripped raindrops on the window sill,

Like trickling down tears of helplessness.
‘It’ which made me shun henceforth
From curving my lips upward,
Feeling an iota of delight,
Or even glancing at the tree,
Every time I passed by its shade.     

Dear best friends that smell of goodness,

You accompany me like loyal advisors,
And adorn my room with your royal charm!
You kick me when needed with your authoritative phrases
And show me the way when I am stuck.
You let me scribble on you when you are blank,
And speak endlessly back to me when you are not.
You stare at me when my eyes well up
And lull me to sleep in your arms.
My best confiders,
Every day is your day,
On screen or on paper,
You speak to me more than anyone else.
You show me the paths I could never tread
And invite me to experience lifetimes-
Listen to conversations
And meet characters that emerge out of nowhere.
You opened me a world where I am the creator and you are the canvas
And we paint mixtures of past and present,
Shake hands with history
And emote intensely like springs that never dry.

Caged, lost, having no one to hold her, no one to talk to. 
She spend nights awake with no one to listen to her soft sobs. 
Hoping against hope she could finally find her peace,
she could get her smile back, could find her way back.
Some days she wondered if she was slipping away. 
If this would be the end, an end with no more pain.
Then, one day, she woke, realized no one was waiting 
on the other side for her, she was all alone.
And she knew she had to find herself, she had to live.
So it began, like a phoenix from its ashes,
her journey to claim her throne
to find the young girl she had lost along the way 
to make herself into the warrior she was always meant to be. 
Slowly, she built herself, walking over the ashes,
smiling down at scars of battles she once fought, 
feeling the same scars protect her fiercely. 
Realizing that at last, she had found her peace. 
Yet she knew the fight wasn't over, but the fights never 
again, scared her, never again threw her back into her cage. 
No, she fought her battles with everything she had. 
Loved herself and her people from the bottom of her heart. 
But she knew which ones to choose and which ones to let 
go, she knew the past didn't define her, she knew she was 
no longer falling, that she was her queen.

On the sides of streets
Tracks of rails
All over abandoned grounds and parks
Spaces you ignore
Places you don't look,
I grow green and lush
Leaves and flowers and all.
Not in the forests
Not in the gardens
In grasslands, wetlands and savannahs,
I drink the sunlight
Spread my tender branches
Unfurl my thirsty roots
And let my leaves breathe out life.
On my flowers, the bees make love
On my branches, the finches creep
On my leaves, the thrips feast
From the air my pores breathe out,
Lives the man that walks
The snake that crawls
The birds that fly.
I'm a shrub
That does it's part
To keep this planet
Alive at heart.
But come flood, I'm dead
Come summer, I'm burnt.
When seasons don't kill me,
Humans do.
For parades and processions,
Festivals and funerals,
For roads and gardens and powerplants,
Everyday, I'm killed - 
Blades cutting into my tender stems
Flames burning my leaves alive.
I'm as life as your pug,
As life-giving as any forest plant.
Look at me with your heart,
I'm as infinitely beautiful
As any flower plant in your garden.
I'm a shrub
That does its part
To keep this planet
Alive at heart.
But what I'm now 
Is a dying tribe.
Like we share a lung
Let's share the earth.
Love us not
Show us some sympathy.
Let us live.
 

കാപ്പിനിറച്ചുണ്ടുകൾ  
കോഫീബീനുകളെ
തലോടിയ നേരം.
 
തോട്ടത്തിലെ കാപ്പിച്ചെടി
ഇൻസ്റ്റന്റ് കോഫിയായി
മണ്ണിൽ തിളയ്ക്കുന്നു.
 
ശലഭലഹരി നുരഞ്ഞ
ഹിമകണങ്ങൾ
ചൂടേറ്റ് വഴുതി വീഴുന്നു.
 
കാപ്പിസുഗന്ധം
ഇലഞരമ്പിലൂടെ
പൊട്ടിയൊലിക്കുന്നു.
 
എന്നാൽ പ്രണയിയെ
ഉണർത്തിയത്
അതൊന്നുമല്ല.
 
കാപ്പിച്ചെടി ചുരന്നപ്പോൾ  
മുള പൊട്ടിയ  
കടുംചെമപ്പ് ഹൃദയങ്ങൾ!
 

പലതുണ്ടു് വേഷങ്ങൾ അണിയുവാനാടുവാൻ
എന്നുമീ ഉലകമാം നാട്യരങ്ങിൽ.
പൈതലായി പെറ്റുവീണൊരന്നു തൊട്ടെന്നു,
മണ്ണിന്റെ മാറിലായ് ചേരുവോളം.
 
കൈകാൽ കുടഞ്ഞും കമിഴ്ന്നും മലർന്നും,
പാൽപ്പല്ല് കാട്ടി കുലുങ്ങി ചിരിച്ചും,
ഓമൽക്കുരുന്നിന്റ്റെ ലീലകൾ നെയ്യുമീ
വേഷമതീശ്വരതുല്യമതില്ലൊരുസംശയം.
 
വേലത്തരങ്ങളും  കൂട്ടുപിടിച്ചി-
ട്ടോടി നടക്കും പലവഴിയങിലായി,
തർക്കവും പോർക്കളുമുള്ളൊരു വേഷമുണ്ട-
ച്ഛന്റ്റെയുള്ളിലെ  അച്ഛനുണരുവാൻ.
 
പിന്നെയും പോകേ അണിയേണ്ടതായ് വരും
കേവലൻ, വിദ്യാകാംക്ഷകൻ, ഉത്തമൻ.
സഖിയായ്, സഖാവായ്, ഗുരുഭക്ത്യപൂർവ്വമായി,  
ആടുവാനുണ്ടെത്ര വർഷവും ശൈത്യവും.  
 
ചെല്ലേ ഒരുനാൾവരുമൊരാൾ കൂട്ടിനായ്,
പാണി ഗ്രഹിച്ചിടും, ചേർത്തു പിടിച്ചിടും.
താങ്ങായ്, തണലായ്, ദിനരാത്രങ്ങളൊക്കുമേ
പേറാനൊരു വേഷം, താണ്ടാൻ ഒരു കാതം
 
ഒരു ചെറു ജീവനെ തഴുകി വളർത്തി,
വേനൽ ചൂടിലും തണലായ്‌ കാത്തിട്ടാ-
തളിർ വളർന്നൊരു വന്മരമാകും  
വേഷം സൃഷ്ടാവിനു സമമ്മല്ലോ.
 
പൊയ്മുഖമണിയണം, നോവ് മറക്കണം,
ജീവിതമൊന്നേയുള്ളെന്നറിയണം.
വേഷമേതാകിലും ആടിത്തിമിർക്കണം
കാണും മുഖത്തൊരു പുഞ്ചിരി നൽകണം
 

The mother left for the fields,

her baby sound and sleep.

In her world of dreams

would she curl for an hour or two.

The mother left for the fields,

leaving her heart behind.

She has work to do,

and be back ‘fore its late.

The mother scurried along,

the winding narrow lanes,

which leads to the fields,

where she toils till sun leaves.

Her eyes were set afar,

to the mountains and beyond,

but all she could see,

was her little baby’s face.

The whistling thrush

by the dandelion bush,

and the dancing robin

in the muddy hoggin,

all were seen by

her weary eyes, but

not went up to

her heart at home.

The worn-out legs

had miles to walk.

The callus hands

had a sickle and a bag.

The path was lovely,

green and all.

But all her mind sought

was her baby’s smile.

ദളിതൻ

സുപ്രഭാതം.

ഞാൻ ദളിതൻ. നിങ്ങൾ എന്നെ ഇങ്ങനെ മാത്രമേ, ഒരുപക്ഷെ തിരിച്ചറിയുകയുള്ളു. കാരണം, ഇരുപത്തിയാറു വര്ഷങ്ങളുടെ ജീവിതത്തിനിടയിൽ, എന്റെ പേര് കൊണ്ടതിനേക്കാളേറേ, എന്നെ അഭിസംബോധന ചെയ്തിരുന്നത് ഇങ്ങനെയാണ്. കൂട്ടിയാലും കിഴിച്ചാലും നഷ്ടങ്ങൾ മാത്രം സംഭവിച്ച എന്റെ ജീവിതത്തോട്, ഞാനിന്ന് വിട പറയുകയാണ്. ജീവിച്ചു കൊതി തീർന്നത് കൊണ്ടല്ല, ഇനി എനിക്ക് ജീവിക്കാൻ കഴിയാത്തത് കൊണ്ടാണ്...!

പരാതിയില്ലെനിക് ആരോടും...! കാരണം, എന്റെ പ്രശ്നങ്ങളുടെ ഉറവിടം എന്നും ഞാനായിരുന്നു. ജാതിയുടെയും മതത്തിന്റെയും രാഷ്ട്രീയത്തിന്റെയും നിറമുള്ള ലോകത്തിന്റെ ജീർണിച്ച മനസ്ഥിതി അറിയാതെ, എന്റെ സ്വപ്നങ്ങളെ പിന്തുടരാൻ ശ്രമിച്ചത്, തികച്ചും എന്റെ മാത്രം തെറ്റായിരുന്നു. എനിക്കൊപ്പമുള്ളവർ മനുഷ്യർ ആയിരുന്നപ്പോൾ, ഞാൻ മാത്രമായിരുന്നു അവരിൽ “ദളിതൻ”. “മനുഷ്യനും” “ദളിതനും” തമ്മിലുള്ള വ്യതാസത്തിന്റെ ആഴമറിയാതെ പോയ ഒരു മണ്ടനായിരുന്നു ഞാൻ. അങ്ങനെയുള്ള എനിക്ക്, ഈ ആത്മഹത്യ അനിവാര്യമാണ്.

ഒരു എഴുത്തുക്കാരനാകാനായിരുന്നു എനിക്കിഷ്ട്ടം. ഭൂമിയുടെ ഓരോ ചലനങ്ങളും എന്നെ അത്ഭുതപെടുത്തിയിരുന്നു. ഭൂമിയിൽ നിന്നും ഞാൻ നോക്കിക്കണ്ട ഓരോ കുഞ്ഞ് പുൽക്കൊടിക്ക് പോലും, എന്നിലെ സന്തോഷത്തിനു കാരണമാകാൻ കഴിഞ്ഞിരുന്നു. കാപട്യമില്ലാതെ ഞാൻ സ്നേഹിച്ച ഭൂമിയുടെ സ്നേഹത്തിൽ, പക്ഷെ പതിരുണ്ടായിരുന്നു. ഇല്ലെങ്കിൽ ഒരു പക്ഷെ, ഞാൻ മാത്രം “ദളിതനായി” ജനിക്കില്ലായിരുന്നു.

ഇതെന്റെ ആദ്യത്തേതും അവസാനത്തേതുമായ എഴുത്താണ്‌. ഒരിക്കലും ഇതായിരുന്നില്ല, എന്റെ എഴുത്തുകളെ കുറിച്ചുള്ള ആഗ്രഹങ്ങൾ. എഴുതുമ്പോൾ ഭൂമിയിൽ ഉള്ള ഓരോന്നും എന്റെ വിഷയമാകുന്നത് ഞാൻ സ്വപ്നം കണ്ടിരുന്നു. മനുഷ്യനെ ഞാൻ കണ്ടിരുന്നത് ഒരു മനസ്സായിട്ടായാണ്. ഓരോ മനുഷ്യനും ഓരോ മനസ്സാണ്. ഓരോ മനസ്സിനും ഒരു വേരുണ്ട്. ഓരോ വേരിനും പറയാൻ ഒരു കഥയുമുണ്ട്. പക്ഷെ മനുഷ്യനല്ലാത്ത, ദളിതനായ ഈ ഞാൻ, തേടിയ ഓരോ കഥയും പൂർണമാകാതെ നിലച്ചു പോയിരുന്നു.

എനിക്ക് ഏറ്റവും പേടി നിറഞ്ഞ ഓർമ്മകൾ വസിക്കുന്നത് എന്റെ കുട്ടികാലത്താണ്. ഇരുപത്തിയാറു വർഷങ്ങൾക്കിപ്പുറവും ഞാൻ ആ ഏകാന്തതയെ ഭയപ്പെടുന്നു. മനുഷ്യനല്ലാത്ത, ദളിതനായ ഞാൻ, എന്നും അംഗീകരിക്കപ്പെടാത്ത ഒരു ജീവനായിരുന്നു. ഇനിയൊരു ജന്മമുണ്ടെങ്കിൽ ദൈവത്തോട് ഒരപേക്ഷയെ ഉള്ളൂ... "ഭൂമിയിലെ ഏറ്റവും ആയുസ്സ് കുറഞ്ഞ ഈയലായി എന്നെ ജനിപ്പിക്കുക..ഒറ്റപ്പെടൽ ഇല്ലാത്ത, ഒരു നിമിഷത്തെ സന്തോഷമെങ്കിലും അനുഭവിച്ചു ഞാൻ മരിച്ചോട്ടെ...".

ഒരു പക്ഷെ മനുഷ്യൻ അല്ലാതെ ദളിതനായി പോയത് കൊണ്ടാവും, ലോകത്തെകുറിച്ചുള്ള എന്റെ കാഴ്ചപ്പാടുകൾ തെറ്റിയത്. സ്നേഹവും, വേദനയും, ജീവിതവും, മരണവുമൊക്കെ മനസിലാക്കാൻ വേണ്ടി ഞാൻ ഈക്കാലമത്രയും ഓടുകയായിരുന്നു. "ദളിതന്", നിഷേധിക്കപെട്ടതാണെന്നു അറിയാതെ, ജീവിതം തുടങ്ങാൻ ഞാൻ വല്ലാതെ തിടുക്കം കൂട്ടി. ഒടുവിൽ എന്റെ കാലുകളുടെ ബലം ക്ഷയിച്ചു. ഞാൻ ഓടി തളർന്നു വീണു. പടുത്തുയർത്താൻ പറ്റാത്ത ജീവിതത്തെ കുറിച്ചോർത്തു ഞാൻ വിലപിച്ചു.എന്റെ ഏകാന്തതയെ ശപിച്ചു.

ഈ നിമിഷത്തിൽ ഞാൻ വേദനിക്കുന്നില്ല. ജീവനൊടുക്കാനുള്ള എന്റെ തീരുമാനത്തിൽ എനിക്ക് ദുഖമില്ല. മനുഷ്യനല്ലാതെ, ദളിതനായി ജനിച്ചിട്ടും, ഈ ഭൂമി എനിക്ക് നിഷേധിക്കാത്ത ഒരേയൊരു വരമാണ് ആത്മഹത്യ. ഈ നിമിഷത്തിൽ എന്റെയുള്ളിൽ നിറയുന്നത് ഒരുതരം അവജ്ഞയാണ്. എന്നോട് തന്നെയുള്ള അവജ്ഞ. അത് മാത്രമാണ് എന്നെ കാർന്നു തിന്നുന്നത്.

ആത്മഹത്യ ചെയ്യുന്നവൻ എന്നും ഭീരുവാണല്ലോ. ചിലപ്പോൾ നിങ്ങൾക്ക് ഞാൻ സ്വാർത്ഥനായി തോന്നിയേക്കാം. പക്ഷെ, ഞാൻ അത് വക വെക്കുന്നില്ല. “ആത്മാവ്” എന്ന പദത്തിൽ ഞാൻ വിശ്വസിക്കുന്നില്ല. കാരണം അതൊക്കെ “മാനുഷികമാണ്”. ദളിതന് അത് അന്യമാണ്.ഒരു പക്ഷെ, മരണത്തിനു ശേഷം എനിക്ക് സഞ്ചരിക്കാൻ സ്വാതന്ത്ര്യമുണ്ടെങ്കിൽ, അത് നക്ഷത്രങ്ങളുടെ ലോകത്തേക്കാവണം എന്ന് ആഗ്രഹമുണ്ട്.

എന്റെ ജീവിതം പടുത്തുയർത്താൻ വേണ്ടി സർവവും ത്യജിച്ച ദളിതയായ എന്റെ അമ്മയോട് എനിക്ക് പറയാനുള്ളത് എന്റെ പരാജയത്തിന്റെ കഥകൾ മാത്രമാണ്. മനുഷ്യൻ അല്ലാത്തത്കൊണ്ട് എന്റെ അമ്മക്കെന്നെ മനസിലാകുമായിരിക്കും.

ഈ കത്ത് വായിക്കുന്ന ആർക്കെങ്കിലും ഈ ദളിതന് വേണ്ടി എന്തെങ്കിലും ചെയ്യണം എന്ന് തോന്നിയാൽ, എന്റെ ശരീരം മെഡിക്കൽ വിദ്യാർത്ഥികൾക്ക് പഠിക്കാൻ വിട്ടു കൊടുക്കുക.

എന്റെ ജനനം ഒരു കൊടിയ അപകടമായിരുന്നു. ഇനി ഒരിക്കലും ആവർത്തിക്കാൻ പാടില്ലാത്ത ഒന്ന്. എനിക്ക് വേണ്ടി ആരും കരയരുത്. കാരണം ഇതെന്റെ വിജയമാണ്. അനുദിനവും പരാജയപെട്ടു ജീവിച്ചവന്റെ ഒടുവിലത്തെ വിജയം.